7/24 Randevu ve sorularınız için arayabilirsiniz : 0 (232) 000 0 000

BATMAN GEBELİKTE YAPILAN TESTLER

 

Hamilelik başlı başına bir serüven. İlk öğrendiğiniz andan itibaren içinizde her an bir insanın büyüdüğünü, onu dünyaya getireceğinizi düşünmek, bir mucizeye ev sahipliği yapmak inanılmaz bir duygu. Daha önce, gebeliği öğrenir öğrenmez başlayan doktor muayenelerinden bahsetmiştim. Bu makalemde ise ilk doktor muayenesinden itibaren doktorunuzun isteyeceği gebelikte yapılan testler hakkında detaylı bilgiler aktaracağım.

Gebelikte ilk gittiğiniz doktorunuz sizden gebeliğiniz sırasında bebeğinizde bir sakatlığa neden olabilecek durumların olup olmadığını saptamak için bir takım testler ister. Bunun asıl amacı, yaşanabilecek bir olumsuzluğu önceden öngörüp ona göre tedbir almaktır.

Gidilen ilk muayenede istenen kan tahlili ile aşağıdaki durumlar saptanır;

Kan grubunuz
Kansızlık (anemi) probleminizin olup olmadığı,
Kızamıkçık hastalığına karşı bağışıklığınız olup olmadığı,
Sarılık ya da cinsel temas ile bulaşan ve gebeliğin 20. haftasından önce tedavi edilmesi gereken bir hastalığınızın olup olmadığı,
Akdeniz anemisi ve aileden gelen kalıtsal bir hastalığın olup olmadığı.

Gebelikte yapılan testler, tarama ve tanı testleri olarak ikiye ayrılır.

Tarama testleri: Bu testler, yalnızca bebeğinizde belirli bir sakatlığını olma ihtimalini saptar. Anomali bulgulamaz.

Tanı testleri: Tarama testleri sonucunda sonuç yüksek (riskli) çıkmışsa yapılacak tanı testleri sakatlığın bebeğinizde kesin olarak var olup olmadığı bilgisini veren testlerdir.

Gebelikte yapılan tarama ve tanı testlerinin belli haftaları vardır. O haftalar içinde yapılması gerekir.

Gebelikte Yapılan Testler Nelerdir?
Koriyonik Villus (CVS)
HIV ve Hepatit B Testleri
Ense Kalınlığı Testi
Alfa Fetoprotein (AFP) Kan Testi
İkili Tarame Testi ve Üçlü Tarama Testi
Amniyosentez
Detaylı Ultrason Taraması
Kordosentez (Bebekten kan alma)
gebelikte yapılan testler

Koriyonik Villus (CVS):
Bazı kan hastalıkları ile bebekteki down sendromunu tespit etmek amaçlı yapılan Koriyonik Villus testi bir tanı testidir. Bu test gebeliğin 10-14. haftaları arasında yapılmalıdır. Bu test, plasentanın bir kısmını oluşturan dokulardan alınan küçük bir parçanın incelenmesi ile yapılır. Uygulama çiçeği burnunda anneyi rahatsız ve huzursuz edebilir ve yaklaşık %2 düşük tehlikesi vardır.

HIV ve Hepatit B Testleri:
HIV virüsü, insan bağışıklık yetmezliği virüsü olarak Tükçe’ye çevrilebilir. Bu virüs gebelik, doğum ve emzirme ile bile bebeğe geçebilir. Gebeliğin 11-13. haftaları arasında yapılan HIV tanı testinde eğer anne adayında HIV virüsü saptanmışsa bebeğe geçememesi için gerekli önemler alınır. Gebelikte yapılan testler arasında önemli bir yere sahiptir.

Hepatit B testi de bir tanı testidir ve sarılık testi olarak da bilinir. Bebeğe geçmesi ölümcül olabilir ancak aşı ile tehlikenin önüne geçilebilir. Hepatit B testi de gebeliğin 11-13. haftaları arasında yapılmalıdır.

Ense Kalınlığı Testi:
Ense kalınlığı bir tarama testidir. Gebeliğin 11-14. haftaları arasında yapılması gerekir. Bebekte var olabilecek down sendromu hastalığının tespiti için yapılır. Bu tarama testinde bebeğin ensesinde biriken sıvının miktarına bakılır. O dönemde her bebeğin ensesinde bir miktar sıvı bulunur ancak down sendromu olan bebeklerde bu miktar artış gösterir. Buradaki sonuç yüksek çıkmış olsa da gebeliğini sonlandırmayan annelerin bebeklerinde sağlıklı doğanlar olmuştur.

Alfa Fetoprotein (AFP) Kan Testi:
Gebelikte yapılan testler arasındaki alfa fetoprotein, gebeliğin 15-20. haftalarında, kandaki alfa fetoprotein miktarının ölçülmesi için yapılır. Amaç; bebeğin sinir borusunda bir sıkıntı olup olamadığını kontrol etmek ile down sendromu riskini belirlemektir. Kaynaklara göre sonuç düşük de yüksek de çıksa gereksiz kaygı ve üzüntüye neden olabilir.

İkili Tarama Testi ve Üçlü Tarama Testi:
Anne adaylarının gebelikte yapılan testler arasında en çok duyduğu ikili tarama testi gebeliğin 11-14. haftaları arasında, üçlü tarama testi ise gebeliğin 15-20. haftaları arasında yapılır. Amaç; down senromu, kromozom anomalileri ve spina bifida gibi hastalıkların tespitidir.

Amniyosentez:
Tanı testi olan amniyosentez genelde gebeliğin 15-20. haftaları arasında ama özellikle 16. haftada yapılır. Amniyosentez de tarama testlerinde olduğu gibi bebekteki kromozom anomalileri, down sendromunu ve spina bifida gibi hastalıkların tespiti için yapılır. %0.5 ila %1 arasında düşük riski içeren bu uygulama anne adayını rahatsız edebilir.

Detaylı Ultrason Taraması:
Gebeliğin genelde 18-20. haftaları arasında yapılan ayrıntılı ultrason taraması, bebeğin gelişimi ile ilgili olarak, kalbi, beyni, kolları, bacakları, iç organları, omurgası ve diğer uzuv ve organları incelenir. Örneğin; yarık dudak/damak gibi hastalıklar tespit edilir. Bebeğin cinsiyeti net olarak belirlenir. Bebekte varsa anomalilerin saptanmasında yardımcıdır.

Özel hastaneler bu test için oldukça fazla ücret istiyorlar. Bence en güzeli devlet hastanelerinde yaptırmak.

Ben gebeliğim esnasında ikili ve üçlü testleri yaptırmadım. Gebelik takibimi özel hastanede yaptırmama rağmen test için gittiğim bir devlet hastanesinde doktorum; “Bebeğini aldırmak istemiyorsan, sağlığında problem olsa bile o benim bebeğim diyorsan, testleri yaptırmana gerek yok.” demişti. Bende yaptırmadım. Allah’a şükür bebeğim sağlıklı doğdu. Etrafımda tanıdığım insanlar var, bu testi yaptırıp hamileliklerinin sonuna kadar ızdırap çeken ve sonunda sağlıklı bebek dünyaya getiren…

Kordosentez (Bebekten kan alma):
Gebeliğin 18-22. haftalarında bebekten kan alınarak yapılan bu tanı testi ile bebeğin kromozom sayısına ve kan hastalıklarının olup olmadığına bakılır. Gebelikte yapılan testler arasında pek yaygın bir uygulama olmadığı gibi, %1-2 düşük riski içerir.

Gebeliği esnasında gittiği doktor muayenelerinde neler olup bittiğini bilmeli bir anne adayı, gebelikte yapılan testler, kan ve idrar tahlilleri, ultrason muayenelerinde bebeği ve kendi sağlığının gidişatı açısından hem doktoru tarafından bilgilendirilmeli hem de kendi araştırarak öğrenmelidir.

HAMİLELİKTE (GEBELİKTE ) YAPILAN TESTLER VE TAHLİLLER
Hamileliğin başlangıcından sonuna kadar farklı dönemlerde çeşitli tahliller ve testler yapılmaktadır. Hatta bazı tahlillerin gebelikten önce çiftler hamileliğe karar verdiğinde yapılması daha uygundur. Bazı testlerin gebeliğin belirli haftalarında yapılması gerekir o haftalar dışında yapılamaz bu nedenle hamilelikte bu testler dikkatle takip edilmelidir, zamanları kaçırılmamalıdır. Gebelikte yapılan testlerin bir kısmı her gebede rutin olarak yapılır, bir kısım testlerde sadece bazı gebeliklerde belli durumlar oluştuğunda yapılır. Bu testlerin hepsi gebeliğin başından sonuna doğru yapıldığı haftalara göre sırasıyla aşağıda anlatılmaktadır.

İlk muayenede yapılan tahliller:
Bu testler çiftin doktora ilk başvurusunda yapılan tahlillerdir. En doğru olanı çiftlerin gebelik oluşmadan önce henüz gebeliğe karar verdiklerinde doktora başvurmaları ve bu görüşmede tahlillerin yapılmasıdır. Çünkü bu testlerde saptanabilecek bazı anormalliklere göre gebelik daha başlamadan önce önlemler alınabilir. Ancak çiftlerin çoğunluğu gebelik oluştuktan (adet gecikmesinden) sonra doktora başvurmaktadır. Bu ilk görülmede jinekolojik muayene ve ultrasonografi ile kadın genital organları değerlendirilir. Son 1 yıl içerisinde yapılmadıysa smear testi yapılmalıdır. Genel sistemik muayene de yapılabilir ve gerekirse anormallik varlığında ilgili branş uzmanına konsültasyon yapılabilir. İlk muayenede yapılan tahliller:
– Tam kan sayımı (Hemogram): Annede kansızlık (anemi) var mı araştırmak için.
– Anne ve baba kan grupları: Kan uyuşmazlığı saptanırsa önlem alınması için.
– Kan uyuşmazlığı varsa IDC (İndirekt Coombs testi)
– Tam idrar tetkiki (Gerekirse idrar kültürü)
– TSH : Annede guatr ve troid hormon bozukluğu varsa bebeği etkileyebilir, bozukluk saptanırsa dahiliye uzmanı tarafından tedavi gerektirir.
– Toxoplazma IGM ve IGG: Detaylı bilgi için tıklayın.
– Rubella IGM – IGG (Kızamıkçık testleri): Detaylı bilgi için tıklayın.
– CMV IGM ve IGG: Detaylı bilgi için tıklayın.
– Hepatit B için HBsAg ve AntiHBs testleri yapılır: Annede Hepatit B saptanırsa bebeğe bulaşmayı engellemek için doğumdan sonra bebeğe antikor iğnesi yapılır.
– HCV testi
– HIV (AIDS) testi
– Sfiliz (frengi) için VDRL testi rutin olarak şart değildir ama yapılabilir.
– Diabet açısından riskli hastalarda açlık kan şekeri
– Biyokimya (kolesterol, böbrek ve karaciğer testleri v.b) gebelikte rutin önerilen bir test değildir. Anne yaşı ileri ise veya sistemik bazı hastalıkları varsa yapılmalıdır.

11-14 haftalar arasında:
Gebeliğin 11. haftasından sonra ultrason muayenesinde bebeğin ense kalınlığı (NT) ölçülür ve ikili test (kan tahlili) yapılır. Bu tahlil 11-14 hafta arasında yapılabilir, 14. haftadan sonra yapılamaz. Bu test hakkında detaylı bilgi için tıklayın.

16-20 haftalar arasında:
Bu haftalar arasında üçlü test (triple test) veya dörtlü test yapılır. Eğer bu test sonucu riskli gelirse amniosentez (bebekten su alınması) yapılarak daha ileri inceleme yapılabilir. Bu test hakkında detaylı bilgi için tıklayın.

24-28 haftalar arasında:
– 50 gr glukoz yükleme testi (Şekerli su testi) 24-28 haftalar arasında yapılır. Bu test sonucu 140’dan yüksek gelirse 100 gr OGTT testi yapılır. Bu testler hakkında detaylı bilgi için tıklayın. Bu haftaları kaçırmış ve daha ileriki haftalarda gelen hastalarda açlık ve tokluk kan şekeri bakılarak da hastanın diabete yatkınlık durumu değerlendirilebilir.
– Anne baba arasında kan uyuşmazlığı varsa 28. haftada IDC (indirekt coombs testi) yapılır ve bu test negatif çıkarsa anne-bebek arasında kan uyuşmazlığına bağlı etkilenme olmadığını gösterir. Bu durumda kan uyuşmazlığı iğnesi yapılır. Etkilenme varsa (İndirekt coombs testi pozitif çıkarsa) daha ileri tetkiklerle bebekte etkilenmenin ne derecede olabileceği araştırılır. Bu konuda detaylı bilgiye buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz.

Yukarıda anlatılanlar hemen hemen her gebede yapılan rutin tahlillerdir. Gebelikte oluşan bazı durumlarda ve bazı hastalıklarda yukarıdaki tahliller dışında başka tahlillerin de yapılması gerekebilir.

35-37 haftalar arasında:
Bu haftalar arasında annede Grup B Streptokok (bakteri) taraması önerilmektedir ancak ülkemizde henüz fazla yaygınlaşmamış bir uygulamadır. Bu konu hakkında detaylı bilgiye buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz.

Gebeliğin özellikle son haftalarında, bebeğin sıkıntıda olduğundan şüphe duyulan durumlarda ve gün aşımı (günün geçmesi) durumunda NST (non stres test) çekilir, NST hakkında detaylı bilgiye buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz. Biyofizik profili de NST’ye ek olarak yapılan bebeğin durumunu değerlendirmeye yarayan başka bir testtir, detaylı bilgiye buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz. Bebek ile ilgili bazı riskli durumlar saptandığında ileri değerlendirme için yapılan bir test de doppler ultrasonografi ölçümüdür.