GEBELİK TESTİ (HAMİLELİK TESTİ)
GEBELİK TESTLERİ (HAMİLELİK TESTLERİ)
Gebelik erkekten gelen spermin kadının yumurtalıklarından atılan yumurta hücresini döllediği andan itibaren başlar. Bebek, bu andan 8. haftanın sonuna kadar olan dönemde embriyo, 8. haftadan sonra doğuma kadar olan dönemde ise fetus olarak adlandırılır.
Embriyo, endometrium adı verilen rahim içi tabakaya yerleştiği andan itibaren (döllenmeden 5-6 gün sonra yerleşir) HCG (human chorionic gonadotropin) adı verilen gebelik hormonu, embriyoyu çevreleyen hücrelerce salgılanmaya başlar. Gebelik testlerinde esas, bu gebelik hormonunun saptanmasıdır.
Gebelik ilerledikçe kanda giderek artan β-HCG, belli bir eşik düzeyini aştıktan sonra idrarda da çıkmaya başlar ve idrarda gebelik testinin pozitifleşmesini sağlar. Kandan yapılan gebelik testi de kandaki B-HCG’nin miktarını saptar. Onun için kan testi, daha adet gecikmesi bile olmadan gebeliğin varlığı veya yokluğunu saptayabilir. İdrar testi hiçbir zaman kan testinin güvenilirliğine ulaşamaz. İdrar testinde gebeliğin varlığı saptandığında yanlışlık olasılığı düşüktür; ancak yokluğu saptandığında erken gebelik olasılığı göz önüne alınarak testin bir süre sonra tekrarlanması gerekir. (Çok erken gebeliklerde idrar testi gebeliği gösteremeyebilir. Bu durum kan testi için de çok çok düşük bir ihtimalle geçerli olabilir.)
Kanda bakılan BETA-HCG hormonu, idrar testinin saptayamadığı veya ultrason ile görülemeyen gebeliklerin tespitinde kullanılmasının yanında, dış gebelik , düşük , mol gebeliği (üzüm gebeliği olarak da bilinir) gibi durumların teşhisinde ve takibinde de kullanılan çok değerli bir testtir. Kanda gebelik testi ve B-HCG hormonu hakkında detaylı bilgiye buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz.
gebelik testi, hamilelik testi
Resmi büyütmek için üzerine tıklayın
İdrarda gebelik testi ilişkiden ne kadar sonra sonuç verir?
İdrarda gebelik testi ilişkiden hemen sonraki günlerde sonuç veremez. Genellikle doğru sonuç verebilmesi için adet gecikmesi olana kadar bekleyip o günlerde testi yapmak gerekir.
Bunun sebebi: İdrarda gebelik testi gebeliğe bağlı oluşan HCG hormonunun anne kanından idrara geçmesi sonucu idrarda saptanması mantığına dayanır. Gebelik yumurtlama zamanına yakın günlerde girilen ilişkiyle oluşabilir. Yumurtlama gününe yakın gerçekleşmiş bir ilişkiyle gebelik oluşsa bile bu gebeliğin rahime kadar ilerlemesi ve rahime yerleşmesi 6 – 10 gün kadar sürer. Rahime yerleştikten sonra gebelikten salgılanan HCG hormonu anne kanına geçebilir. Hatta gebelik rahime yerleştikten sonra bu hormonun anne kanına ve oradan da annenin idrarına geçmesi de bir kaç gün alabilir. Bütün bunlardan dolayı kısacası yumurtlama zamanına yakın girilen bir ilişkiden sonra gebelik oluşursa bu gebeliğe bağlı salgılanan HCG hormonunun annenin idrarına geçmesi için neredeyse 15 gün kadar zaman geçmelidir. Bu da bir sonraki adet dönemine denk gelir, yani gebelik oluşmussa buna bağlı adetin gecikeceği zamana denk gelir.
O yüzden gebelik oluşma şüphesi olan bir ilişkiye girilmişse idrarda gebelik testi adet gecikmesi olunca yapılmalıdır. Bu testte gebelik çıkmazsa güvenilirliği arttırmak açısından 1 hafta sonra test tekrarlanmalıdır. Bu şekilde ilk testte %90 olan test günenilirliği ikinci test yapılırsa %95’lere kadar çıkar.
Testin pozitif (gebelik var) göstermesi negatif (gebelik yok) göstermesine göre daha günenilirdir. Yine de her tür adet gecikmesinde test neyi gösterirse göstersin doktora başvurmalısınız çünkü test gebelik gösterse bile bu normal bir gebelik olmayabilir, dış gebelik olabilir. Test gebelik yok gösterse bile farketmeden gebe olabilirsiniz.
Gebeliğin ultrasonla tanısı:
Adet bir hafta geciktiğinde yani gebelik 5 haftalık olduğunda vaginal ultrasonla gebelik kesesi görülebilir; karından bakılan (abdominal) ultrasonla görülebilmesi için gebeliğin en az 6 haftalık olması gerekir, yani adeti 2 hafta gecikmesi gerekir.
Kanda gebelik testi (BHCG) değeri 1500’e ulaştığında transvajinal ultrason ile gebelik kesesi görülebilir. BHCG değeri 2000-3000’e ulaştığında karından yapılan ultrasonla gebelik kesesi görülebilir, daha önce görülemez.
Gebelik testinin pozitif çıkması vücutta gebelik varlığının kesin kanıtıdır ancak bu gebelik normal bir gebelik olmayabilir, rahim içinde yada dışında (dış gebelik) olabilir. Gebeliğin rahim içinde olup olmadığı sadece ultrasonla saptanabilir, bunu idrar yada kandaki gebelik testleri belirleyemez.
GEBELİK (HAMİLELİK) TESTİ NASIL YAPILIR?
İdrarda gebelik (hamilelik) testi nasıl yapılır?
– Testin adetiniz gecikmeden önce yapmanız fayda sağlamaz, gebeliğin testte görülebilmesi için adet gecikmesi olması gerekir hatta adet gecikmesinin üzerinden 4-5 gün kadar geçmesi idealdir.
– İdrar testinizin paketinde çıkan uygulama kılavuzunuzu mutlaka okumalısınız çünkü testin markasına göre uygulama şekli az da olsa değişiklik gösterebilir.
– Temiz ve kuru bir bardağa veya kaba idrar yapılmalıdır. Bardak plastik veya cam olabilir.
– Gebelik testini düz bir yere koyun ve üerine iki damla idrar damaltın. İdrarı damlatmak için damlalık genellikle gebelik testinin içerisinden çıkar, çıkmazsa idrar kabının içerisine batırılacak küçük temiz bir cisim kullanabilirsiniz. idrarı testin sonuç okuma alanına damlatmamalısınız sadece üzerinde işaretlenen bölüme damlatmalısınız.
– İdrarı damlattıktan sonra 2-5 dakika kadar bekleyin. Bekledikten hemen sonra sonucu görebilirsiniz.
– Sonuç okuma bölümünde tek çizgi belirirse gebelik yok anlamına gelir. Çift çizgi belirirse gebelik var anlamına gelir. Çizginin bir tanesinin soluk olması gebeliğin çok yeni olabileceği anlamına gelir. Hiç bir çizgi görülmemesi testin geçersiz olduğu anlamına gelir, yeniden test yapmalısınız.
gebelik testi, hamilelik testi
Resmi büyütmek için üzerine tıklayın
Kanda gebelik (hamilelik) testi nasıl yapılır?
– Testin aç veya tok karnına yapılması farketmez. Günün her saatinde yapılmalıdır.
– Testin yapılması için adet gecikmesi olmasını beklemek gerekir, daha önce gebeliği göstermeme olasılığı yüksektir.
– Normal kan tahlillerinde alındığı gibi az miktarda kan tüp içerisine alınır.
– Test sonucu labaratuara göre değişmekle birlikte genellikle 1-2 saatte çıkmaktadır. Bazı labaraturarlar ertesi gün verebilir sonucu.
– Sonucun 0 veya 0.01 , 0.001 gibi gelmesi sonucun sııfır olduğu anlamına gelir, yani gebelik yoktur. Test sonucunda gebelik var diyebilmek için genellikle 20’den yüksek rakamlar gerekir (bazı labaratuarlarda 50’den yüksek). 0 ile 20 arasındaki rakamlar şüphelidir ve genellikle hamilelik çıkmaz, 2 gün sonra testi tekrar etmek gerekir.
HCG HORMONU VE KANDA GEBELİK (HAMİLELİK) TESTİ
KANDA GEBELİK (HAMİLELİK) TESTİ VE B-HCG HORMON DEĞERİ ÖLÇÜMÜ
HCG = Human Koryonik Gonadotropin Hormon =Human chorionic gonadotropin
HCG hormonu nedir?
HCG hormonu kadınlarda özellikle gebelik döneminde artan bir hormondur ancak gebelik dışında bazı tümör vb. durumlarda da yükselebilmektedir. HCG normal gebeliklerin yanı sıra, dış gebelik (ektopik gebelik), boş gebelik (enambriyonik gebelik), mol gebelik (üzüm gebeliği) gibi durumlarda da yükselir.
HCG glikoprotein yapısında bir hormondur ve gebelikte sinsityotroblast (syncytiotrophoblast) denilen hücreler tarafından sentezlenir ve salgılanır. HCG hormonunun alfa (α) ve beta (β) olmak üzere iki adet alt ünitesi (subunit) vardır, gebelik testlerinde kanda ölçümü yapılan bu beta ünitesidir, bu nedenle kanda gebelik testlerine BETA-HCG TESTİ denir. Hormon olarak spesifik aktiviteyi sağlayan beta ünitesidir. alfa (α) alt ünitesi HCG, FSH, LH, TSH hormonlarında tamamen aynıdır, bu hormonları birbirinden ayıran Beta alt-birimlerindeki farklılıktır. HCG hormonunun ikiye katlyarı ömrü 36 saattir.
HCG hormon değeri ne zaman artar?
Hamile olmayan bir bayanda HCG hormon değeri sıfır veya sıfıra çok yakın değerler olarak ölçülür. Hamileliğin ilk haftasından itibaren HCG hormon değeri artmaya başlar. HCG hormonu insan embriyosu 8 hücreli olduğunda embriyodaki hücreler tarafından üretilmeye başlar ancak henüz embriyo rahim duvarına yerleşmediği için hormon anne kanında tespit edilemez. Annne kanında tespit edilmesi yaklaşık olarak LH pikinden (yumurtlamadan) 10 gün sonra mümkün olur. Yani anne kanında β-HCG hormonunun tespit edilmesi yaklaşık adet gecikmesi yaşanan günlerde veya birkaç gün önce mümkün olabilir. Gebeliğin ilk haftalarında B-HCG değeri yaklaşık olarak 48 saatte bir ikiye katlanacak şekilde artar, ancak her hamilelikte bu şekilde net ve doğrusal artış izlenmesi kesin kural değildir. Gebeliğin 6.-7. haftalarında ikiye katlanma süresi 3-4 günü bulur. Yumurtlama ve döllenme aşamaları hakkında detaylı bilgiye buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz. Gebeliğin rahime yerleşmesinden sonra HCG hormonu anne kanında giderek artmaya devam eder ve 10. gebelik haftasında en yüksek değere yani yaklaşık 100.000 mIU/ml değerine ulaşır. Bu haftadan sonra gebeliğin orta dönemine kadar 20.000 mIU/ml değerlerine kadar düşer ve doğuma kadar bu değerlerde sabit kalır.
B-HCG değerinin düşmesi:
Doğumdan sonra bebeğin ve plasentanın (bebeğin eşinin) ayrılması neticesinde anne kanında β-HCG hormonu giderrek azalır. Aynı durum düşüklerden sonra da gözlenir. Anne kanında hcg hormonunun tamamen sıfırlanması farklılıklar göstermekle beraber ortalama 20-40 gün arasında gerçekleşir. Gebeliğin ilk haftalarında B-HCG değerinin giderek düşmesi o gebeliğin sağlıksız bir gebelik olduğu, dış gebelik olabileceği veya düşükle sonuçlandığı konusunda şüphe yaratır.
BETA-HCG değerine göre gebeliğin tespiti:
Gebelik testinde sıfırdan büyük değerler (0.001 gibi çok küçük değerler hariç) hamilelik olduğuna dair şüphe yaratır, bu nedenle testin birkaç gün ara ile tekrarlanması gerekir. Kanda gebelik testinde belirlenen B-HCG değeri yaklaşık 1000 mIU/ml’den küçük olduğunda transvajinal ultrasonla gebelik izlenemez çünkü bu aşamada gebelik kesesi görülemeyecek kadar küçüktür. 1000’in üzerindeki değerlere çıktığında transvajinal ultrasonla gebelik kesesi izlenebilir, abdominal (karından) yapılan ultrasonla izlenebilmesi için gebelik kesesinin biraz daha büyümesi, B-HCG değerinin 1500-2000’e çıkması gerekir. B-HCG değeri 7000 civarına geldiğinde kese içerisindeki yolk-sak denilen yuvarlak yapı izlenebilir, B-HCH değeri 10.000 civarına geldiğinde ise bebeğin kalp atımları ultrasonda izlenebilir.
Kanda gebelik (hamilelik) testi ne zaman belli olur? Ne zaman yapılmalı?
Kanda gebelik testinde Beta-HCG hormonunda yükselme tespit edilebilemesi için beklenen adet gününün gelmesi gerekir, bazen bu günden bir iki gün önce de tespit edilebilir. Daha net bilgi vermesi için genellikle adet gecikmesi yaşandıktan birkaç gün sonra kanda gebelik testi yaptırılması önerilir. Yumurtlama günlerinde ve ilişkiye girilen günlerde kanda hamileliğin tespit edilmesi mümkün değildir çünkü bu kadar erken dönemde hamilelik olsa bile henüz rahim içerisine ulaşmamıştır, bu nedenle hormonlar anne kanına geçememektedir. Kanda veya idrarda gebelik testlerinin aç – tok karnına yapılması farketmez.
Tüp bebekte embriyo transferinden sonra B-HCG gebelik testi yapılması:
Embriyo transferinden 12 gün sonra kanda gebelik testinde B-HCG değerine bakılarak gebelik varlığı araştırılır. Eğer gebelik varsa belli aralıklarla test tekrar edilebilir. Detaylı bilgiye buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz.
Gebelikte artan HCG hormonunun görevleri:
– Korpus luteumun fonkisyonunun devamlılığını sağlar, buradan relaksin hormonu salgılanmasını sağlar
– Gebelik boyunca uterusun kasılmamasını (uterin sessizlik) sağlar
– Erkek fetusun testislerinden testosteron sentezini uyarır (LH gibi)
İDRARDA GEBELİK (HAMİLELİK) TESTİNDE SİLİK ÇİZGİ GÖRÜLMESİ NE ANLAMA GELİR?
İdrarda gebelik testleri idrardaki BHCG hormonunun saptanması ile çalışırlar. Gebelik oluştuğunda idrarda BHCG hormonu belli bir düzeyin üzerine (20 mU) çıkarsa gebelik testinde bu saptanır ve çizgiler koyu renk olarak görülür. Gebelik testinde bulunan iki çizgiden birinin soluk renkte görülmesi gebeliğin çok erken dönemde olmasına bağlı olabilir veya kimyasal gebelik gibi düşük ile alakalı durumlara bağlı olabilir. Yani ikinci çizginin silik görülmesi sonrasında sağlıklı bir hamileliğe sahip olunabilir veya kimyasal düşük gibi bir durumla karşı karşıya kalınabilir veya hiç gebelik oluşmamış bile olabilir. Bu durumu netleştirmek için test 3-4 gün sonra tekrar edilmelidir veya kanda gebelik testi yapılmalıdır. İdrarda gebelik testleri ancak adet gecikmesi yaşandıktan sonraki günlerde gebeliği tespit edilebilir o yüzden adet gecikmesi olmadan yapılmamalıdır. Ayrıca son kullanma tarihi geçmiş veya bozulmuş testler de yanlış sonuç verebilirler.
İdrarda gebelik testinde her iki çizgi de koyu renkte net görülüyor ise genellikle hatalı sonuç beklenmez yani hamilelik tespit edilir. Ancak normal bir hamilelik mi değil mi anlaşılması için herzaman doktor muayenesi gereklidir. Normal bir hamilelik dışındaki bazı durumlar da (dış gebelik, ölü gebelik, düşük gibi) gebelik testinde iki çizginin net koyu renkte görülmesine veya bir çizginin soluk görülmesine neden olabilir.
İdrarda hamilelik testinde sadece tek çizgi görülüyorsa, ikinci çizgi hiç belli olmuyorsa bu durumda ya gebelik yoktur ya da test erken yapılmıştır. Bu testler adet gecikmesi olmadan önce hatta bazen adet gecikmesi olduktan sonraki ilk günlerde yanlış sonuç verebilirler. Adet görene kadar her kadın kendisinde hamilelik olasılığı var kabul etmelidir ve 3-4 gün sonra testi tekrar etmelidir. Şüpheli durumun devam etmesi halinde doktor muayenesi ve ultrasonografi, kanda gebelik testi gibi tahlillerle durum netleştirilmelidir.