SPİRAL NEDİR? – SPİRAL NASIL TAKILIR – ÇIKARTILIR
Spiral nedir?
Doğum kontrol aracı olarak kullanılan spiral, 2-3 santimetre uzunluğunda, T şeklinde ve metal ya da plastik malzemeden yapılmış bir alettir. Bu küçük aracın üzeri, gebeliğin oluşmasını engelleyen özel bakır tellerle sarılıdır. Bazı spiral çeşitlerinde progesteron hormonu salgılayan parçalar da bulunur ve bu tür spirallere de ‘hormonlu spiral’ adı verilir.
Spiral ne işe yarar?
Spiralin üzerindeki bakır teller ya da hormon salgılayan araçlar, yumurtaların rahme ulaşmasını ve spermin yumurta ile buluşmasını engelleyerek gebeliğin oluşmasını engeller. Spiral aynı zamanda rahim ağzındaki sıvı yoğunluğunu da arttırarak spermlerin rahim içerisine ulaşmasını önler.
Kimler spiral kullanabilir?
Normal bir şekilde adet gören her kadın spiral kullanabilir. Yine de doktorunuz spiral takmadan önce gerekli kontrolleri yaparak spiralin sizin için uygun bir gebelikten korunma yöntemi olup olmadığını açıklayacaktır.
Kimler spiral kullanamaz?
Spiral, rahim içerisine yerleştirilen bir araç olduğu için, rahminde herhangi bir hastalık ya da anormallik bulunan kadınlar için önerilmemektedir. Ayrıca aşağıdaki durumlarda da spiral kullanımı önerilmez:
- Genital enfeksiyon durumunda,
- Dış gebelik öyküsü bulunanlarda,
- Bakır alerjisi durumunda,
- Meme kanseri olan ya da meme kanseri riski tespit edilen kadınlarda,
- Rahim anomalisi (rahim yapışıklığı vs.) bulunanlarda
Spiral nasıl takılır?
Spiral takılması basit bir işlemdir. Muayene masasına yatırılan kadının vajinasına kanalı açmak için spekulum adı verilen plastik ya da metal bir alet takılır. Rahim ağzı ve vajen içerisi antiseptik solüsyonla temizlenir. Rahim ağzı da tenekulum adı verilen bir aletle tutulur ve hazırlanan spiral, rahim ağzından içeri doğru yerleştirilir. Spiralin altından uzanan minik ipler kısaltılır, bu sayede spiral çıkarılmak istendiğinde yine doktor tarafından kolaylıkla çıkarılabilecektir.
Spiral takılırken ağrı ya da acı duyulmaz, işlem yaklaşık olarak 5-8 dakika kadar sürer. Spiralin takılmasından sonra nadiren de olsa kasık ağrısına benzer ağrılar yaşanabilir. Basit ağrı kesicilerle bu sorunun üstesinden gelmek mümkündür.
Spiral ne zaman takılabilir?
Gebelik şüphesi olmayan herhangi bir zamanda spiral takılabilir. Bunun için bazen adet döneminde spiral takılması önerilebilir. Doğum yaptıktan sonra spiral taktırmak isteyen kadınlar için ise herhangi bir zaman kısıtlaması yoktur. Normal (vajinal) ya da sezaryen doğumun ardından spiral takılabilmektedir.
Spiral genelde T şeklinde olan cerrahi müdahaleyle rahim içine yerleştirilen, bakır veya hormon içeren uzun dönem koruyuculuk sağlayan bir araçtır. Spiralde gebelik riski %1’dir. Spermlerin tüplere ulaşmasını engelleyerek etki yapar.Spiral takıldığı andan itibaren gebeliğe karşı koruma sağlar ve çıkartıldıktan hemen sonra gebeliğe izin verir.
Günümüzde kullanılan spiraller plastikten yapılmıştır, hormon veya bakır salgılarlar. Bakır salgılayan tiplerinde koruma 10 yıl, hormon salgılayanlarda ise gebelikten korunma 5 yıldır.
SPİRAL KAYMASI NEDİR?
Spiral kayması, kavite içine takılan spiralin ipinin aşağı sarkması ve spiralin düşmesidir. Spiral bazen de takma hatalarından dolayı kayabilir. Örneğin karın boşluğuna geçebilir veya myometrium delip içeri gidebilir.
SPİRAL KAYMASININ BELİRTİLERİ NELERDİR?
Spiral kaymasının belirtilerini hasta her zaman hissedemeyebilir. Bazen eline sert bir şey hissetmesiyle şüphelenebilir ve doktoruna müracaat edebilir. Bazen de hiçbir şey anlamaz gebe kalarak doktora gider.
Spiral kaydığı zaman kanamalara neden olabilir, tahrişe bağlıdır. İpinin çok uzun olması rahim ağzını zedeleyebilir. Rahim ağzı yaraları oluşabilir. Bu nedenle yılda 1 kere kontrollerinin yapılması gerekir. Adet sapmaları görüldüğünde, anormal kanamalar görüldüğünde yine doktoruna müracaat etmek gerekir.
SPİRAL TAKTIRMAK RİSKLİ MİDİR?
Spiral taktırtmak, cerrahi bir müdahale olduğundan dolayı riski bulunmaktadır. Spiral takma esnasında enfeksiyon veya rahmin delinmesi gibi durumlar ortaya çıkabilir. Bunların olmaması açısından doktor tarafından spiral, maksimum dikkatle uygulanır. Ama buna rağmen eğer enfeksiyon meydana gelirse ilaç tedavisiyle bu sorun çözümlenir. Eğer rahmin delinmesi söz konusu olursa hastanın kanama durumu takip edilir, kanama durumuna göre ameliyat önerilebilir. Rahmin delinmesi sırasında spiral karın içine geçtiyse spirali karın zarını iltihaplandırma riskinden dolayı açık veya kapalı bir ameliyatla spiral alınır.
NASIL TAKTIRILIR?
Spiral regl zamanı, âdetin 3. 4. veya 5. günü ve eğer hasta hakkında doktor gerekli bilgilere sahipse ve o gün ki muayenede enfeksiyonla karşılaşılmamışsa özel aparatı vasıtasıyla gayet basit olarak takılır, zor bir müdahale değildir.
SPİRAL NE ZAMAN VE NASIL ÇIKARTILIR?
Spiral adetli veya adetsiz dönemde vajinal muayene pozisyonunda, rahim ağzındaki spiralin ipi görülerek ve bu ipin bir alet vasıtasıyla tutulup çekilmesiyle alınabilir. Eğer bayanda enfeksiyon varsa kişiye antibiyotik tedavisi verilir ve antibiyotik kullanılırken, tedaviye başladıktan 2-3 gün sonra spiral çekilir.Spiral çekilirken eğer spiralin ipi koparsa ya da muayenede spiralin ipi görünmüyorsa, vajinal yani alttan bir müdahaleyle özel bir alet vasıtasıyla, rahim içinde bulunan spiral bulunduğu yerden alınır.
YAN ETKİLERİ NELERDİR?
Spiral, rahim içerisine yerleştirilen ve doğum kontrolü sağlayan, bakırla kaplanmış veya hormon içerikli plastik araçlardır. Spiralle korunma yöntemi esasında kişisel kullanım açısından çok uygun bir yöntemdir. Özellikle doğum sonrası hastalara önerilen doğum kontrol yöntemidir.
Bakır alerjisi olan kişilerde bakırlı spiraller uygulanmamalıdır. Hormonlu spiraller özellikle ilerleyen kadın yaşında, fazla kanama görülen hastalarda veya bakırlı spirallere karşı alerjik durumlarda tercih edilecektir. Bakırlı spiraller takıldığı ilk aydan itibaren özellikle ilk 2-3 ay ara kanamalara, adet miktarında ve gününde artışa yol açmaktadır. Yine pelvik bölgede kramplar, baş ağrıları ek faktörler olabilir. Genellikle üçüncü aydan itibaren bu semptomlar geriler.
Hormonlu spiraller de kanama miktarı özellikle altıncı aydan itibaren belirgin olarak azalır, hormonun içeriğine bağlı olarak göğüs hassasiyeti, vücutta ödem ve baş ağrılarına neden olabilir. Bütün spirallerde özellikle ilk 3 ay bu yan etkiler daha yoğun görülür. Dördüncü aydan itibaren vücut daha rahat adapte olacaktır.
Spiral, enfeksiyon oluşumuna neden olabilir. Spiral kullanan kişide kanama görülmüşse enfeksiyon oluşmuş olabilir.
DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER
Spiral kullanımı sırasında spiralin adet kanamasıyla beraber atılması riski vardır. Spiralle beraber gebelik oranı %1’den daha az olmakla beraber gebe kalındığında, dış gebelik yani tüplerde oluşması ihtimali nedeniyle ultrasonografiyle gebeliğin yerinin belirlenmesi gerekir.
Rahim içi gebelik, spiralle beraber oluştuğunda spiralin çekilmesi gerekir. Bu çekilme sonucunda gebeliklerin %50’si düşükle sonuçlanabilir.
HANGİ YAŞLARDA SPİRAL TAKILIR?
Spiral doğurganlık çağında olan her kadına her yaşta takılabilir, spiralin belli bir yaşı yoktur. Hasta yeter ki bununla korunmak istesin. İstenilen zamanda eğer rahim içi enfeksiyonu, rahim ağzı kanseri, rahimde miyop, ur gibi bir defekt yoksa her zaman takılabilir.
NE ZAMAN TAKILMALIDIR?
Spiral vajinal muayenesi normal olan her bayana, gebe kalınmadığından emin olunduğu her durumda takılabilir. Eğer bayan doğum kontrol hapını düzenli olarak kullanıyorsa, doğumdan sonra ilişkiye girmediyse, normal doğumdan 6 hafta, sezaryenden yaklaşık 8 ile 12 hafta sonra veya kanda gebelik testi negatif çıktıysa spiral uygulanabilir. Eğer şüpheli bir durum varsa adet beklenmelidir. Zaten pratikte âdetin yaklaşık 2. veya 3. gününde takılır. Bunun birkaç nedeni vardır. Hem bayan adetli olduğu için gebe olmadığından emin olmuş olunur hem de adetliyken rahimden gelen kan, rahim ağzından geçtiği sırada rahim ağzında biraz açıklık meydana gelebileceğinden, spiralin rahim ağzından rahme uygulama kolaylığı olur. Bu nedenle spiral, genelde âdetin 2. veya 3. gününde takılabilmektedir.
Aynı zamanda adetsiz dönemde de gebe olmadığından emin olunduğu durumda spiral uygulanabilir.
SPİRALİN ÜSTÜNLÜKLERİ NELERDİR?
- Spiral, rahim içine konduğu için vücutta pek bir yan etkiye neden olmaz. % 98 ile % 97 arasında koruyabilir. Spiralle beraber gebelik görülebilir.
- Spiralin üstünlüğü;
- Kolay çıkarılabilmesi,
- Vücut üzerinde büyük bir yan etki olmamasıdır.
KİLO ALDIRIR MI?
Spiral hormon ihtiva ediyorsa biraz kilo aldırabilir. Bakırlı spiraller hormon ihtiva etmediğinden hiçbiri kilo aldırmaz. Fakat hasta gayet rahat korunuyorum diye yeme ve içmesine bağlı olarak kilo alabilir.
HANGİ DURUMLARDA TAKILMAZ?
Spiral, rahimde doğuştan bir anomali varsa takılamaz. Son 3 ayda cinsel yolla bulaşan bir hastalık veya pelvik enfeksiyon varsa, doğumdan ya da düşükten sonra sepsis denilen enfeksiyonun vücuda yayılma durumunda, tanısı konulmamış vajinal kanamada, tedavi edilmemiş rahim ağzı, rahim, yumurtalık kanserinde, pelvik tüberkülozda ve gebelik durumunda spiral takılmamalıdır.
İSTEĞE BAĞLI ÇIKARTILABİLİR Mİ?
Gebe kalmak isteyen her bayan istediği zaman spiralini çıkarabilir. Hastanın rahat etmesi, sağlıklı olması ve acı çekmemesi için adetliyken gelmesi tavsiye edilir. Kişi gebe kalmak istiyorsa illaki 5 seneyi doldurması gerekmez.
Spiral gebelikten ne kadar süre korur ?
Kaliteli bir spiral itina ile takılırsa 5 yıl gebelikten korur. Markası ne olursa olsun, spiral her yıl kontrol edilmeli ve 5 yıldan sonra değiştirmek gerekir.
Spiral taktırmak ne kadar sürer ?
Spiralin takılması 3-5 dakika, çıkartılması ise 1 dakikadır.
Spiral takılırken nelere dikkat etmek gerekir ? Spiral kimlere takılmaz ?
Spiral takılacak kadının doğum yapmış veya yapmamış olmasının bir önemi yoktur. Fakat hasta bu işlemden önce çok iyi bir fizik muayene ve ultrasonografi ile kontrol edilmelidir. Spiral ciddi enfeksiyonu olan hastalara, rahminde bir veya birden fazla miyomu olan hastalara ve endometrial polipi olan hastalara takılmamalıdır. Bu gibi problemleri olan hastaların tedavi edilip, daha sonra spiral takılması doğru tıbbi yaklaşımdır. Aksi halde spiral nedeniyle ağrı, lekelenme tarzından kanama ve adet kanamalarının uzaması görülebilir.
Spiral taktırmak riskli midir ?
Yukarıda belirttiğim gibi bir hastalık yok ise, spiral taktırmak riskli değildir. Fizik muayene ve ultrasonografi ile rahmin büyüklüğü, pozisyonu(öne ve arkaya devrik) bilinirse spiral takmak çok kolay ve risksiz bir işlemdir.
Spiralin bir yan etkisi var mıdır ?
Spiralin bir yanı etkisi yoktur.
Hormonlu spiral nedir ?
Normal T spiralin dışında, bir de hormonlu spiraller vardır. Hormonlu spiraller, doğum kontrolün yanında düzensiz ve miktarı fazla adet kanamalarını kontrol etmek içindir.
Spiral fiyatları neden farklılık göstermektedir ?
Spirallerin çoğunlukla ithal ürünlerdir ve bir çok menşeili ülke ürününü kullanılmaktadır. Amerikan menşeili bir ürün ile Çin menşeili bir ürün aynı fiyata satılmadığı için spiral taktırma fiyatları da ciddi farklılıklar göstermektedir.
Doğum kontrolünün çok önemli bir hale gelmesi ile birlikte doğum kontrol yöntemlerinde farklı kullanım şekilleri ortaya çıkmıştır. Doğum kontrol yöntemleri ile hamilelik oluşumunu istediğiniz süre boyunca engelleyebilir ya da erteleyebilirsiniz. Bunun için ise kadınların doğru doğum kontrol yöntemini tercih edebilmesi için Kadın Hastalıkları ve Doğum uzmanı ile görüşmesi gereklidir. Her kadın için uygun bir doğum kontrol yöntemi seçilmesi oluşabilecek yan etkileri önlemek açısından önemlidir. Hormonlu spiral nedir merak edenler için, T şeklinde,2 ile 3 cm boyutlarında olan ve sperme takılarak hamileliği engelleyen bir araç olduğunu söylemek doğru olacaktır. Spiral kullanımı ile 5 sene boyunca hamilelikten korunmak mümkün olmaktadır.
Hormonlu spiral nedir?
Rahimin içine az miktarda progestin hormonu salgılayarak hamileliği önleyen, T şeklinde, yaklaşık 3 cm uzunluğunda, yumuşak ve esnek plastikten yapılmış bir spiral türüdür.
Hormonlu spiralin etkinliği nedir?
Hormonlu spiral %99 etkinliği olan bir doğum kontrol yöntemidir.
Hormonlu spiral hamileliği nasıl engeller?
Rahim ağzındaki mukusu koyulaştırarak spermin rahime girmesini engeller,
Spermin yumurtaya ulaşmasını ve yumurtayı döllemesini engeller,
Rahim duvarını inceltir.
Hormonlu spiral hissedilir mi?
Spiral rahime yerleştiridiği için hissedilmez. Ancak aylık olarak kontrol yapılmasını sağlayan ve rahimin dışında bırakılan ipleri zaman zaman eşler tarafından hissedebilir.
Hormonlu spiralin kişiye uygun olup olmadığını anlamak için doktora ne gibi bilgiler verilmelidir?
- Kalp krizi veya inme geçmişi var mı?
- Doğuştan kalp veya kalp kapakçığı ile ilgili sorun var mı?
- Kan pıhtılaşması sorunu var mı veya kanı sulandıran ilaç kullanılıyor mu?Yüksek tansiyon var mı?
- Yeni doğum ya da bebek emzirme söz konusu mu?
- Diyabet (şeker hastalığı) var mı?
- Düzenli kullanılan ilaçlar varsa neler?
- Spiral ne zaman takılır? Spiral gebelikten nasıl korur?
Hormonlu spiral nedir?
Rahim içine yerleştirilerek spermlerin yumurtaya ulaşmasını ve döllenmesine engel olan hormonlu spiral, kadınlar tarafından tercih edilen bir doğum kontrol yöntemidir. Hormonlu spiral ile kadınlar 5 sene boyunca hamileliklerini engelleme ve erteleme şansına sahip olmaktadır. Bu süre içinde doktor ile görüşme yapılacak takılan spiralin çıkarılması da mümkündür.
Hormonlu spiral içinde yer alan progesteron hormonu ile rahim içine salınılır.
Bu yöntem iğne ve hap biçiminde kullanılan diğer doğum kontrol yöntemlerine göre daha zararsız bir yöntemdir. Hormonlu spiral ne işe yarar, faydaları nelerdir öğrenmek için yazımızın devamına göz atabilirsiniz.
Hormonlu spiral’İn faydaları nelerdir?
Hormonlu spiral faydalarına baktığımızda diğer doğum kontrol yöntemlerine göre daha uzun koruma ve ek bir işlem gerektirmediği görülmektedir. Hormonlu spiralin belli başı faydaları arasında şunlar yer alır:
- Adet sancılarını azaltır ve büyük oranda yok eder.
- Hamilelikten korunma şansı çok daha yüksektir.
- Adet kanamasının fazla olması nedeniyle demir eksikliği olan kişilerin spiral kullanması ile birlikte adet kanamasına azalma görülür.
- 5 yıl boyunca hamileliği engeller ve geciktirir.
- Dış gebeliği engeller.
Hangi spiral türü tercih edilmeli?
Spiral kullanımında iki farklı tür bulunur: Hormonlu spiral ve normal bakır spiral. Çoğu kişinin merak ettiği konulardan birisi hangi spiral türün tercih edilmesi gerektiğidir. Adet kanamalarını azaltması, ağrıları dindirmesi ve dış gebeliği engellemesi açısından hormonlu spirallerin kullanımı daha çok tavsiye edilir.
Hormonlu spiral nasıl takılır?
Hormonlu spiral faydalarından yararlanabilmek için doğru bir biçimde takılmasına dikkat edilmelidir. Spiralin yanlış takılması ya da sonrasında kayma olması halinde kişide çeşitli yan etkilere neden olabilmektedir.
Hormonlu spiral nasıl takılır öğrenmek isteyenler için gerekli bilgiler şunlar:
- Hormonlu spiral adetin başlamasından 7 gün sonra, doktor tarafından yapılacak ufak bir müdahale ile takılır. İşlem yalnızca birkaç dakika sürer.
- Hormonlu spiral takıldıktan sonra 1ile 3 aylık süreç içinde tekrardan kontrol edilmelidir. Bu kontrolden sonra ise yıllık kontrol yeterli olacaktır.
Hormonlu spiralin yan etkisi var mı?
Hormonlu spiral nedir merak edenlerin bilmesi gereken diğer bir konu ise hormonlu spiralin herhangi bir yan etkisi olup olmadığıdır. Hormonlu spiralin takılması sırasında hafif kanama, baş dönmesi i gibi sağlık sorunları gözlenebilir. Bunun dışında diğer bir yan etkisi de adet kanamasının azalması gösterilebilir. Hormonlu spiral diğer doğum kontrollerine göre oldukça az yan etkiye sahip olduğu için kullanılması tavsiye edilmektedir.
Hormonlu spirali kimler kullanmamalı?
- Hamile olan kişiler,
- Vajinal kanaması olan kişiler,
- Rahim ağzı ya da meme kanseri riski olan kişiler,
- Pelvik bölgesinde enfeksiyon olan ya da daha önce olmuş kişiler,
- Karaciğer hastası olan ya da karaciğer tümör riski olan kişiler,
- Hormonlu spiralden yayılan hormona karşı alerjisi olan kişilere hormonlu spiral kullanımı önerilmez.