Vajinismus Tedavisi
Başarılı vajinismus tedavisinde fiziksel bir sebep yoksa ilaç, cerrahi, hipnoz veya girişimsel tekniklere kesinlikle ihtiyaç yoktur. Etkili tedavi; pelvik taban kasları kontrolü, genişletme eğitimi, ağrı azaltma teknikleri ve kadındaki duygusal problemlerin çözümü ile olur.
Karşılıklı güven oluştuktan sonra tedavide ilk basamak eşle birlikte jinekolojik muayenedir. Tedavi vajinismus şiddetine ve kişinin tedavi olma isteğine göre jinekolog ile hasta arasında iyi bir iletişim ve güvenden sonra bir iki gün ile bir hafta arasında yapılır. Yani vajinİsmus kesin tedavi edilen bir hastalıktır. Tedavi olmaya karar vermek bile çok önemli bir adımdır.
VAJİNİSMUS TEDAVİSİ BASAMAKLARI
Vajinismusu anlamak
Vajinismusu anlamak vajinismus hakkında ve ilişkide ağrının yanmanın, kasılmanın veya penisin vajene girmesindeki zorlanmanın nasıl olduğu hakkında genel bir fikir sahibi olunur. Bu yaklaşım kadının seksüel sağlığı ile ilgili olayları anlamasına ve vajinismusun üstesinden gelinebileceğini kavramasına yardımcı olur.
- Seksüel Geçmişi Tekrarı ve Tedavi Stratejileri
Hasta hikayesi çok önemlidir. Ağrı ve penisin vajene girmesi ile ilgili problemleri tetikleyen nedenler, duygusal değişiklikler öğrenilir. Hastanın vajinismus nedenine tedaviyi şekillendirmeye yardımcı olur. - Seksüel Ağrı Anatomisi
Kadınlar çoğunlukla vajen anatomisi, fonksiyonu ve pelvik ağrı ve ilişki problemleri hakkında bilgileri yoktur. İlk ilişkide ve daha sonrasında uyarılma ve orgazm anında oluşan değişiklikler ve ağrı ile ilgili bilgilendirme yapılır. Kızlık zarı ve vajenin iç bölgeleri hakkında bilgilendirme yapılır. - Vajinal Gerginlikte Pelvis Taban Kaslarının Rolü
Ağrı ve penisin girmesinde zorlanmada pelvik taban kaslarının istemli olarak kasılmasında rol oynar. Pelvik taban kasları özellikle pubococcygeus kas gurubu başlangıçta istemli olarak kasılırken sonradan istemsiz olarak kasılmaya başlar. Vajinismus tedavisinde istemsiz kasılmaları önlemek için pelvik taban kaslarını kontrol etme öğretilir. Pelvik taban kaslarını kontrol etme öğrenilmesi ağrıyı azaltır ve penis girişine müsaade eder.Giriş Teknikleri: Giriş ağrısı ve zorluğu olan kadınlara pubococcygeus kas gurubunun kontrolü ile başlangıçta küçük objelerin vajene girişi öğretilir. Sonrasında pelvik taban kaslarının istemli olarak kasılması ve gevşemesi öğretilir. - Vajene Girişin Geliştirilmesi
Uygun vajinal genişleticiler kullanıldıkça pelvik gerginlik ve vajinismus azalacaktır. Uygun genişleticiler istemli kasılmaları azaltıp yok eder ve vajeni ilşkiye hazır hale getirir. - İlişkiye Hazır Hale Gelme
Çiftlere pelvik taban kaslarının kasılmasını azaltan ve tam ilişki teknikleri öğretilir.
VAJİNİSMUS MUYUM?
Vajinismus sorunu yaşayan kadınlar uzun süre kendilerine ne olduğunu anlayamazlar. Vajinismus yaşayan kadınlar eşlerine karşı cinsel çekim, arzu hissedebilir ve orgazm yaşayabilirler. Cinsel birleşme olmaksızın farklı yöntemler deneyebilirler. Ancak vajinal birleşme yaşanamamışsa bu durum Vajinismus’tur.
Vajinismus daha çok bizim kültürel hastalığımızdır. Sıkı korumacı eğitimler bu hastalığı tetikler. Ülkemizde çeşitli kaygılar nedeniyle kız çocuklarını cinsel konularda korkutarak veya bastırarak cinsel meraklarından uzaklaştırma çabası vardır. Cinsel kimliklerinin gelişimi sırasında, cinselliğin yaşlarına uygun bir şekilde ve doğru olarak anlatılması gelecekteki yaşamlarının sağlıklı olabilmesi için kız çocuklarının da hakkıdır.
Aksi takdirde cinsel ilişkinin sadece erkeklerle özdeşleşmesi, kadınlar için evleneceği güne kadar bu konuda düşünmemesi, hissetmemesi, kendini baskılaması beklentisi ile anlatılan korku dolu hikayeler kadının bilinçaltında büyür ve onun için çok özel olması gereken ilk gecesini kabusa dönüştürür.
VAJİNİSMUS HAKKINDA BİLİNMEYENLER
Vajinusmus bir hastalık mıdır?
Vajinismus bir hastalık değil, evli çifte ait aile içi bir sorundur. Kadın ve erkeğin paylaştığı ve aşılması gereken ortak bir sıkıntıdır. Bu nedenle cinsel terapide bir tarafın diğerini suçlamaması veya anlayışlı olması öğütlenir.
Başkasıyla evlenseydim yine vajinusmus olur muydum?
Bu sorunun eşlerle bir ilgisi yoktur. “Başkasıyla evlenseydim yine de olur muydu?” sorusu hep akla gelir. Diğer yandan kişinin istediği kişiyle evlenememesi de vajinismusa neden olmaz hatta evlenmeden önce uzun yıllar flört eden çiftler de evlendiklerinde bu sıkıntıyla karşı karşıya kalabilirler. Ayrıca bir partnerle sorun yaşanırken başka bir partnerle herhangi bir sıkıntı yaşanmayabilir.
Cinsel terapide başarı şansını arttıran en önemli faktör eşlerin seanslar sırasında kendilerine verilen ev ödevlerini uygun bir şekilde uygulaması ve sonuna kadar tedaviye inançlarını yitirmemeleridir.
Cinsel ilişkiden önce gevşemek için neler kullanılabilir?
Gevşemeye yardımcı olabilecek hiç bir yöntem kesin çözüm olarak işe yaramaz. Genel anestezi altında ya da sarhoş olup cinsel ilişkiye girmek hayalkırıklığını arttırır. Sakinleştirici, kas gevşetici veya antidepresan gibi ilaç kullanımları da tedavi edici değildir. Aksine bu tip ilaç ve madde kullanımları cinsel isteği azaltabilir.
Kızlık zarının kalın olması vajinusmusa yol açar mı?
Kızlık zarlarının kalınlığı ile vajinismus arasında bir bağlantı yoktur.
Vajinusmus ilk ilişkide mi ortaya çıkar?
Bu rahatsızlık ilk cinsel ilişki de ortaya çıkabileceği gibi uzun yıllar normal bir işlevsellikten sonra da ortaya çıkabilir.
Vajinusmus kimlerde görülür?
Vajinusmus kişinin eğitim, kültür ve sosyal seviyesi ile ilgili değildir. Vajinusmus sadece sosyokültürel ve ekonomik durumları düşük kişilerde görülmez. Hatta sosyokültürel ve ekonomik düzeyi yüksek, daha çok okuyan, üniversite mezunu çiftlerde daha sık olarak olarak görülmektedir.
Vajinusmus bütün yaş grubundaki kadınları etkileyebilir. Her yüz kadından ikisinde bu problem görülür. Ülkemizde cinsel problemleri sebebi ile bir kliniğe başvuran kadınlar arasında en büyük grubu vajinusmus problemi olanlar oluşturmaktadır. Bazen vajinismus daha önceki cinsel deneyimlerinde incitilmiş kadınlarda bir kendini koruma davranışı olarak, cinsel ilişkiden kaçmak amacı ile, vajina kaslarının kasılması şeklinde da ortaya çıkabilir.
Uzun yıllardır evli olup ilişkiye giremedikleri için boşanan veya evliliklerini bu şekilde kabullenip “aseksüel” olarak yaşayan çiftlerin sayısı hiç de az değildir.
Vajinismusla ilgili diğer bilgiler
Vajinismus sorunu yaşayan kadınların yüzde 80’i ve eşlerinin yüzde 90’ı evliliklerinden yeterince doyum aldıklarını ifade etmektedirler.
Vajinismuslu kadınların yüzde 57’si kocalarını bu konuda düşünceli ve kendilerine yardımcı, yüzde 15’i öfkeli ve saldırgan, yüzde 28’i tepkisiz olarak değerlendirmektedir.
Vajinismusta yeterli istek veya ıslaklığın sağlanamaması söz konusu değildir. Vajinismuslu kadınlar genellikle penisin vajinaya girişi dışındaki cinsel aktivitelerden oldukça zevk alırlar ve ön sevişmeyle orgazm olabilirler.
Vajinismuslu çiftler bu sorunu yalnızca kendilerinin yaşadığını sanarak profesyonel yardım almak için bir hekime başvurmazlar. Hatta sorunun büyüyle ilgili olduğunu bile düşünerek tıp dışında çareler arama yanılgısına düşerler. Bazen de ailelerden gelen “Neden hâlâ çocuk yapmıyorsunuz?” şeklindeki eleştirilerden sıkıldıkları için bir cinsel terapiste başvururlar.
Vajinismus sadece cinsel ilişkiye değil, muayene sırasında kullanılan aletlerin ve tampon gibi farklı cisimlerin de vajinaya girişine izin vermez.
İlk Gecede Ağrı ve Kanama
Yeterli ön sevişme ile vajinada sağlanan sulanma yeterli ise, eşlerin doğru zaman ve doğru yerde ise (kapıda kanlı çarşafı görmeyi bekleyenler yada kalabalık yaşayan aileler) ilk gece cinsel ilişkide hiçbir ağrı, acı olmaz. Kanama kızlık zarının yapısına göre hiç olmayabilir veya olabilir.
İlk ilişkide ağrı olmasının nedenleri
- İlk ilişkide aşırı ruhsal gerginlik
Korku gerginlik yaratır. - Sinirsel gerginlik kaslarda gerilmeye yol açar.
- Vajina kaslarında kasılır
- penisin vajene girmesi zorlaşır
- ilişki bir mücadeleye döner.
- Zorladıkça kasılma artar ve ağrı oluşur.
İlk ilişkide vajinanın kuru olması
Cinsel uyarılma vajeni sulandırır. Uyarılma olmadan ilişki kurmaya çalışmak ağrıya neden olur.Gerginlik vajinanın kurumasına neden olur.
İlk ilişkide sıyrık ve zedelenmeler
İlk ilişkideki zorlamalar vajen girişinde sıyrıklara neden olabilir.Sonraki ilişkilerde bu zedelenmeler ağrıya neden olur.Kasların zorlanması kas yırtıklarına neden olabilir.İdrar yapılan yer vajinaya yakın olduğundan yanlışlıkla buraya yapılan zorlu sürtünmeler idrar yaparken ağrılara neden olabilir
Vajinismus nedenleri
fiziksel ve/veya fiziksel olmayan (psikolojik) nedenler sonucunda oluşan veya hiçbir nedene bağlı olmayan bir durumdur. Çoğu kadın için vajinismus ilk ilişki denemesinde açıklanamayan kasılma, ağrı ve penisin giriş problemleri olarak ortaya çıkan sürprizdir. Ağrı sonucunda vajen etrafındaki kaslarda (pubococcygeus kası) kasılma başlar. Bu bilinçli ve istemli olmadığından kadın için bile çok şaşırtıcıdır.
Genellikle vajinismus temelinde ağrıyı tetikleyen psikolojik ve fiziksel sebep birlikte bulunur. Ağrı duyacağı hissine kapılan vücut reaksiyon vererek otomatik olarak vajen kaslarını kasarak kendini korumaya alır. İlişki rahatsızlık verici ve ağrılı oldukça kasılmanın şiddeti de artar ve durum kısır döngüye (ağrı döngüsü) :
Vajinismus’un Fiziksel Olmayan (Psikolojik) Sebepleri
- Korku : İlişkide ağrı beklentisi veya korkusu, pelvik yaralanmayı takiben tamamen iyileşmeme korkusu, doku travma (yırtılma) korkusu, gebe kalma korkusu, kızlık zarını korunması ile ilgili (bekaretle ilgili) mesajlar ve korkular, vajinanın normalden dar ve küçük olduğu, penisin girmesinin imkansız olduğu düşüncesi bulunmaktadır.
Anksiyete Stres: Genel anksiyete, performans baskısı, daha önceki kötü seks deneyimi, sekse karşı duygusal travma, sağlıksız seksüel duygu, - Partner Sorunu: Kötü davranış, duygusal ayrışma, değersizlik hissi, güvensizlik, kontrol kaybı
Travmatik Olaylar: Duygusal ve seksüel eski kötü olaylar yaşama veya tanıklık, bastırılmış hatıralar, pornografik film izleyip tiksinme, anne babanın cinsel ilişkisine şahit olma - Çocukluk Deneyimleri: Katı anne baba, dinsel baskı ( seks kötüdür), ebeveynlerden birisinin baskıcı yaklaşımı,seksüel imaj zedelenmesi, yetersiz seks eğitimi, iç disiplinin fazla gelişmiş olması,
Sebep Olmadan: Bazen fiziksel veya fiziksel olmayan herhangi bir sebep bulunamayabilir
Vajinismus’un Fiziksel Sebepleri - Tıbbi Sebepler: İdrar yolu enfeksiyonu, mantar, endometriozis, genital ve pelvik kanser, kist, vulvadinia(vulva ağrısı), pid, lichen planus, lichen sklerosis, ekzema, psöriazis, vajinal sarkma
- Doğum: Zor vajinal doğum veya doğum problemleri nedeniyle ağrı, sezaryen, düşük
- Yaşa Bağlı Değişiklikler: Menopoz ve hormonal değişiklikler, yetersiz vajinal ıslaklık, vajinal kuruluk,
- Geçici Rahatsızlıklar: Erkek tarafından yetersiz uyarılma nedeniyle oluşan vajinal kuruluk ve ağrı
- Pelvik Yaralanma: Pelvik cerrahi müdahale, zor vajinal muayene
- Suiistimal: Fiziksel saldırı, tecavüz, seksüel ve fiziksel suiistimal veya saldırı
- İlaç: Yan etkisi pelvik ağrı olan ilaçlar
- Yapısal Nedenler: Kızlık zarı kalın ve yüksek kenarlı, kapalı kızlık zarı, küçük ve büyük dudak bozuklukları, vajen septası(vajen içinde perde), bartolin absesi
Vajinismus ister yetersiz uyarılmaya bağlı olarak vajen ıslaklığının yeterli olmaması isterse de psikolojik nedenlerden dolayı bir kez tetiklendikten sonra tekrar tekrar oluşması hiçbir zaman kadının suçu değildir. Başlangıçta kadın bilinçli olarak vücudu kasıp sonra istese de bu kasılmayı durduramaz. İlk önceleri seksüel arzusu olan kadın bile ağrı ve başarısızlık korkusu nedeniyle istek kaybına uğrayacaktır.
Vajinismus Tanısı
Vajinismus’a Hızlı Tanı Koyma
- Penisin vajene zor girmesi veya hiç girememesi
- Pelvik problem, cerrahi veya tıbi tedavi sonrası ilişkide ağrı olması
- Doğumdan sonra ilişkide ağrı olması
- Hiçbir fiziksel sebep olmadan ilşkide kasılma ve ağrı olması
- Ağrı ve başarısızlıktan dolayı seksten kaçma
Vajinismus tanısı için kesin tıbbi tetkikler yoktur.
Vajinismus nedenini tespit etmek için yapısal sorunların olup olmadığını öğrenmede jinekolojik muayene çok önemlidir. Fiziksel sebepleri tespit etmek vajinismus tanısını koymada çok önemlidir.
Vajinismus’a tanı koyarken tıbbi ve seksüel özgeçmiş önemlidir. Seksüel sorunlarla ilgili konuşmak oldukça zor olabilir. Utanma, sıkılma ve anksiete sıklıkla rastlanır. Doktoru ile uygun ve rahat bir ortamla tam olarak iletişime geçme tanıyı koymada ve tedavide oldukça faydalıdır. Tıbbi bir problem varsa ve bunu tespit etmek kadının kendine güvenini arttıracaktır ve tedavi çok daha kolay olacaktır.
Vajinismus Belirtileri
Vajinismus Belirtileri :
- En sık şikayetler
- İlişkide zorlanma ile birlikte yanma ve sızlama
- Penisin zorla veya vajene hiç girememesi, penis girerken şiddetli ağrı ve rahatsızlık
- Doğum, enfeksiyon, histerektomi, tecavüz, menopoz ve diğer nedenlerden dolayı cinsel rahatsızlık
- Jinekolojik muaynede zorluk
- Pelvik kasları dışındaki kas guruplarında spazm
- Ağrı ve başarısızlıktan dolayı cinsellikten kaçma
Cinsel ilişki anında kadın panik atak benzeri bir durum yaşar. Eşini iter, endişe, korku ve kaygı içindedir.Kişi zamanla olumsuz düşüncelerle yaşamaya başlar, genellikle uzun süren vakalarda depresyon eşlik eder .
Vajinismus şikayeti olan kadın zamanla ‘’herkesin rahatlıkla yaptığı şeyi ben neden yapamıyorum’’ ve ‘‘kocama haksızlık ediyorum’’ şeklinde suçluluk, kendinden nefret etme, hayal kırıklığı, aile büyüklerinin çocuk konusundaki beklentileri nedeniyle korku, normal bir cinsel hayat beklentisi ile oluşan umutsuzluk, hiç kimseye söyleyememe ve rezil olma duyguları ve depresyon ortaya çıkar.
Bunların sonucunda da vajinismus sorununun nedeni ile ilgili
- Kızlık zarım çok kalın
- Vajinam çok küçük ve dar
- Vajinamın girişinde bir engel, bir duvar var şeklinde savunma geliştirirler.
- Vajinismus problemi yaşayan çiftler problemi kimseye anlatamazlar bu yüzden uzman yardımı almakta çok geç kalırlar.
Vajinismusta Farklı Durumlar
- Bazı kadılar vajene hiçbir şey yerleştiremezler
- Bazı kadılar vajene tampon veya fitil yerleştirip, Jinekolojik muayene olabilir fakat penisin girmesine izin vermezler
- Bazı kadınlar penisin girmesine izin verir fakat çık ağrı hissederler
- Bazı kadınlar penisin girmesine izin verir ilişki olur ancak orgazma yaklaşınca ağrı ve rahatsızlık olur.